轻医美是什么| 高梁长什么样子| 尼日利亚说什么语言| 脂蛋白高是什么意思| 专台号是什么意思| 4月4日是什么日子| 发挥是什么意思| tg医学上是什么意思| 嘴唇有痣代表什么| 82年属什么的生肖| 石斛什么价格| 初吻是什么意思| 纳米是什么东西| 12月23日什么星座| 希字五行属什么| 梅毒检查什么项目| 拉姆是什么意思| 壮腰健肾丸有什么功效| 抽烟对女生有什么危害| 后羿射日是什么意思| 血糖高不能吃什么水果| 肋骨突出是什么原因| 没有味觉是什么病| 吃什么补充维生素b6| 学长是什么意思| 陈五行属什么| 五戒十善是什么| 乙肝对身体有什么影响| via什么意思| 为什么不建议吃大豆油| 什么样的人不能献血| 奶茶和奶绿有什么区别| 什么高什么下| 猪八戒原名叫什么| 早上起来嘴苦口臭是什么原因| 百丽鞋属于什么档次| 做包子用什么面粉好| 猪和什么属相最配| 飒爽什么意思| 货比三家是什么意思| 85属什么| 铃字五行属什么| 纳豆是什么| 黄腔是什么意思| 后位子宫什么意思| 脾胃虚寒有什么症状| 安徽菜属于什么菜系| 什么是燕窝| 头晕出汗是什么原因| 为什么会有口腔溃疡| 血糖高的人吃什么水果好| 氯化钠是什么盐| 3月7号是什么星座| prc什么意思| 爱吃甜食是缺乏什么| 不宁腿综合症是什么原因引起的| 海拔是什么| 结膜炎用什么眼药水效果好| 淼念什么| 乳和霜有什么区别| 吃黑芝麻有什么好处| 94年属什么| lot什么意思| 心悸气短是什么症状| 宬字五行属什么| 牛魔王是什么生肖| 脚底脱皮是什么原因| 织物是什么材质| 小儿拉肚子吃什么药好得快| 文化大革命什么时候结束| 坐骨神经有什么症状| 阿sir是什么意思| 眼力见是什么意思| 胶原蛋白起什么作用| 甲母痣是什么| energy是什么牌子| 烫伤用什么药| 肠炎不能吃什么东西| 甲亢吃什么药好得快| 眼视光医学是干什么的| 脸基尼是什么意思| 什么是童话| jordan是什么牌子| 紫菜和海带有什么区别| 痛风是什么原因| 落地生根是什么生肖| 东海龙王叫什么| 男人吃荔枝有什么好处| 引产和流产有什么区别| 大姨妈来了两天就没了什么原因| sand是什么颜色| 不假思索的假是什么意思| 误会是什么意思| 什么是抗阻运动| 有鸟飞进屋是什么预兆| pt是什么金属| 内分泌失调有什么症状| 中药龙骨是什么| 口干口臭口苦吃什么药| 女人什么身材最好看| 先期是什么意思| 睡觉流口水是什么原因引起的| 无名指麻木是什么原因| 中央处理器由什么组成| 母字是什么结构| 叶公好什么| 什么是保健品| 肺气肿吃什么食物| 藕断丝连是什么意思| 十一月三号是什么星座| 小孩子不吃饭是什么原因引起的| 保和丸有什么功效| 小茴香是什么| 智齿疼吃什么药最管用| 为什么会起湿疹| 层出不穷是什么意思| 迪奥口红属于什么档次| 奥运五环绿色代表什么| 屁股长痘痘是什么原因| 虚情假意是什么意思| 推头是什么意思| 跳蚤的天敌是什么| 社会很单纯复杂的是人是什么歌| 钓黑鱼用什么饵最好| 尼日利亚说什么语言| 右附件区囊肿是什么意思| 蛇蛋是什么样子的| 痛风吃什么| 无的放矢是什么意思| 坐围是什么| 孕妇什么情况容易早产| 卟啉病是什么病| 女人细菌感染什么原因引起的| 藏红花泡水喝有什么功效| 可否是什么意思| 容易淤青的体质叫什么| 痔疮饮食要注意什么| 肝火是什么原因引起的| 什么是扁平足| 木灵念什么| 什么颜色对眼睛有好处| nsfw什么意思| 一黑一白是什么蛇| 润喉喝什么| 心脏供血不足吃什么药| 肺纤维化是什么病| abc是什么药| 梦见偷菜是什么意思| 十二指肠球部溃疡吃什么药| 什么是羊水栓塞| 骨赘是什么意思| 君是什么意思| 女人肾阴虚吃什么药| 狗什么东西不能吃| 上眼皮肿了是什么原因| 走马灯是什么意思| 中焦不通吃什么药| 厦门房价为什么那么高| 罗可以组什么词| 脑梗适合吃什么水果| 汗疱疹是什么原因引起的| cut什么意思| 榴莲不能和什么水果一起吃| 老子叫什么| 经常流鼻涕是什么原因引起的| 低血压适合吃什么食物| 抵抗力差吃什么| 忌廉是什么东西| 肾阴虚火旺吃什么药| 什么是肾阳虚| 肺动脉流什么血| 应届生是什么意思| 巴甫洛夫的狗比喻什么| 新生儿黄疸高有什么危害| 口干舌燥口苦吃什么药| 早上醒来手麻是什么原因| 省委组织部部长什么级别| 毛鸡蛋是什么| 欣欣向荣是什么意思| 一命呜呼是什么意思| 鸡代表什么数字| 发什么发什么| 为什么刚小便完又有尿意| 一品诰命夫人是什么意思| 公历年份是什么意思| 百福骈臻是什么意思| 婴儿反复发烧是什么原因| 法脉是什么意思| 什么是液化| 脑膜炎是什么原因引起的| 生理期是什么| 短效避孕药什么牌子好| 什么的乌鸦| 丁克是什么药| 意难平是什么意思| 菊花和金银花一起泡水有什么效果| 甘少一横是什么字| gbm是什么意思| 偶尔头疼是什么原因| 什么叫大男子主义| 大校军衔相当于什么官| 皮蛋吃多了有什么危害| 早上喝牛奶有什么好处| 吃什么能补雌激素| 免疫球蛋白e高说明什么| 小孩子肚子痛吃什么药| 79年属什么生肖| 坐骨神经痛吃什么药快| 神经衰弱吃什么药最好| 大学院长是什么级别| 乡和镇有什么区别| 6月24号什么星座| 绝对值是什么| 什么克木| 日本樱花什么时候开| 智商高是什么意思| 中度脂肪肝吃什么药| 不务正业是什么意思| 胆固醇高是什么原因| 下巴老是长痘痘是什么原因| 百合和什么搭配最好| 贡品是什么意思| 食禄是什么意思| 移植后吃什么水果好| 死鱼是什么意思| 维生素b12治什么病| 6月份能种什么菜| 血热是什么意思| 耳鸣和脑鸣有什么区别| 养老金什么时候补发| 类风湿阳性是什么意思| 什么是风湿热| 至多是什么意思| 当归和党参有什么区别| 儿时是什么意思| 男人硬不起来该吃什么药| 鲁迅是著名的什么家| 血糖高的人早餐吃什么好| 腰椎退行性变是什么意思| 吃什么下火| 胰岛a细胞分泌什么激素| 不自主的摇头是什么病| 苦杏仁味是什么中毒| 煞笔是什么意思| 脑梗是什么| 三什么开泰| 为什么人会打喷嚏| 变更是什么意思| 胸口不舒服挂什么科| 宫颈纳囊用什么药治疗效果好| 何去何从是什么意思| 凝血酶时间是什么意思| 子宫为什么会长息肉| 儿白是什么意思| 早餐吃什么不升血糖| 黯然泪下是什么意思| 膀胱炎有什么症状| 矢量图是什么格式| b型血的孩子父母是什么血型| 吃什么补阳气| coco什么意思| 吃什么能软化血管| 干火重吃什么药管用| 避孕环是什么样子图片| 百度Перейти к содержанию

迫于友商西数压力 东芝表示闪存芯“不卖了”

Босьт?ма Wikipediaысь
Азия Мушар карта вылын
百度 英超联赛中,萨拉赫目前出场30次打进28球,高居射手榜第一位,也是目前欧洲五大联赛进球最多的球星,很有希望打破英超单赛季个人进球纪录(31球,38轮赛制)。

Азия - му юк?нъясысь медыджыд. Куйл? войвыв шарджынйын. ?тув Европак?д артм?д? мувеж Евразия.


Мувывтор – 43,810,582 км2.

Олысьыс – 4.050.404.193 морт.


Ыджда, куйланiн да дор?съяс

[вежны | Вежны кодировкаын]


Азия – зэв ыджыд му юк?н; сiй? босьт? койм?д юк?н г?г?р став косiн верк?ссьыс да дас кык?д юк?н став мушар верк?ссьыс. Лунвылын сыл?н Малакка к?дж п?шти во? экватор?дз, а Малайя архипелаг пыр? 11° выл? лунвыв шарджынй?, сiй? ло? бытть?к? Австралия? вуджан поск?н. Войвылын Челюскин н?рыс с?мын 12°-?н оз во Войвыв полюс?дз, а Войвыв Мул?н дiясыс во?ны полюслань н?шта на мат?дз.

Кор Сингапур карын, кодi сулал? Азия лунвыв пом бердса дi вылын, тулысын лунш?р кадын шондi сулал? веськыда юр весьтын – зенитын, сэки Челюскин н?рысын сiй? тыдал? дзик эжтас дiнас.

Кор Босфор вадорын ло? лунш?ркад, сэки Дежнёв н?рыс вылын 10 час рыт нин.

Асыввылын Дежнёв н?рыс во? зэв мат?дз Америка дiн?, и т?лын Беринг висса йи вывтi позь? понъяс?н вуджны Азияысь Америка? ?ти лун?н. Рытыввылын Ич?т Азия к?дж во? мат?дз Балкана к?дж дiн?дз, кодысь Азия?с торй?д?ны саридзьяс – Эгей да Мрамор – да векньыдик висъяс – Дардан да Босфор; Босфорл?н пасьтаыс неыджыд – 600-сянь 3500 м-?дз.

Европак?д Азия ?тлаась? топыда.

Вежтасс? на костын ну?д?ны Урал кер?съяс?д асыввывла дор?дыс, Урал ю кузя да Кума-Маныч лажмал?м?д.

Африка дiн?дз Азия сiдзж? во? зэв мат?. Суэц канал, код?с кодй?ма Суэц вуджанiн вом?н, с?мын 100–130 м пасьта, Баб-эль-Мандеб – араб ног?н ?синва ?дз?с? – висл?н пасьтаыс 37 км.

Кык боксянь Азия?с кытшал?ны кынмывт?м океанъяс; койм?д боксянь – рытыввывсянь сы берд? во?ны саридзьяс койм?д океанл?н – Атлантувсал?н. Войвылын Азия?с кытшал? Войвыв йиа океан.

Дор?сыс Азиял?н абуджык вундал?м Европал?н дорысь: к?джъяс да дiяс танi босьт?ны вит?д пайс? став мувывторсьыс. Саридзьяс ом?ля пыр?ны материк пытшкас; танi эм?сь мутасъяс саридзсянь 2 сюрс км сайын дай ылынджык. Но саридзьяс да куръяяс вель ёна ж? пыр?ны Азия вадоръяс?, торъя нин асыввыв вадоръяс?.

Войвылын Азиял?н куим к?дж: Ямал, Таймыр да Чукотка; Войвыв йиа океан артм?д? саридзьяс: Кара, Л?пта, Асыввыв-Сибырса да Чукотка. Таймырсянь войвывланьын куйл? Войвыв Му архипелаг, а асыввылын Таймырсянь – Выль-Сибырса дiяс, Врангель дi. Азиялысь асыввыв вадоръясс? кытшал?ны Л?нь океанса саридзьяс: Беринг, Оката, Ниппонса, Виж, Асыввыв-Китайса, да Лунвыв-Китайса саридзьяс.

Лунвылын Азияысь ми аддзам куим ыджыд к?дж: Аравия, Индостан да Индокитай; асыввылын – Камчатка да Коръё, рытыввылын – Ич?т Азия. Таысь ?тдор, Азияса вадоръясын эм?сь уна дiяс. Асыввывтi най? артм?д?ны сик?тш моз нюжалан лёдзъяс; сэнi медся гырысь дiяс – Курила, Ниппон дiяс да Сахалин, код?с торй?д? материкысь Тотара вис; асыв-лунвылын – Тайвань дi да Пилиппинса дiяс, мирас медся ыджыд Малайя архипелаг, кытч? пыр?ны ыджыд дiяс: Борнео, Суматра, Калимантан, Ява, кодъяс шусь?ны Сунда дiяс?н.

Азия лунвылын – Индiа океан; сыл?н саридзьяс – Аравияса да Г?рд, куръяяс – Бенгал да Перс. Индостансянь лунвывланьын – Шри Ланка (Цейлон) дi, а Ич?т Азиясянь лунвывланьын – Кипр дi. Азиял?н дор?сыс зэв сибыд вадорса канмуяс костын ?та-м?дк?д саридз вывтi волысь?млы, а сiдзж? и мук?д му юк?нъяск?д волысь?млы. Асыввыв вадоръясыс Азиял?н йитч?ны лунвыв вадоръяск?д Малакка да Сунда висъяс?н, а лунвыв вадоръясыс Азиял?н рытыввыв вадоръяск?д да став Европак?д – Баб-эль-Мандеб виск?н да Суэц канал?н. Австралияк?д да Африкак?д Азия йитч? Индiа океан вывтi мунан туйяс?н, а Америкак?д – Л?нь океанса туйяс?н. Панама канал пыр мун? м?д туй, кодi йит? Азия?с Европак?д.

Кол? шуны, географияса куйланiныс Азиял?н бур, но абу, дерт, Европал?н кодь, сы в?сна мый Азия куйл? Атлантувса океанса т?дчана саридзвыв туйясысь бокын.


Азия космоссянь видзодл?м?н

Азия аслас мусюръяс серти медся джуджыд му юк?н. Медш?р вывтасъяс сэнi ло?ны дорвыв мунысь кер?съясысь (кер?с лёдзьясысь), кодъяс унджыкыс сулал?ны мылькъяладорнас (ортсыладорнас) либ? Индiа океанлань, либ? Л?нь океанлань бан?н. Мылькъя ортсыладорнас лунвывлань – Индiа океанлань – берг?дч?м?н сулал?ны Гималаяс, Каракорум, Кунь-Лунь, Гиндукуш да Алтай. Войвылын Алтай да лунвылын Гималаяс костын куйл? ыджыд кер?са мутас, шусь? Пытшк?с Азия?н либ? Медш?р-Азияса кер?саин?н; лунвылас танi эм Тибет плато, кодi падвежал?ма уна мусюръяс?н, а войвылас – Гоби плато. Медся джуджыд кер?съяс Азияын, и став му вылын – Гималаяс. Нал?н медыджыд йывныс, Эверест, джуджтанас ло? 8882 м. Тай? том к?р?м кер?съяс нюж?дч?ны ыджыд кытшол?н да тэч?м?сь уна параллельнога мусюръясысь, кодъяс ?ти м?дысь вылынджык. Кер?с йывъясас кузялаыс некор оз сывлы лым.

Войвывланьын Гималаяссянь сулал? мирын медся джуджыд, Памирысь кындзи, Тибет плато, – 4 сюрс м г?г?р. Сэтi мун?ны рытывсянь асыввыл? уна к?р?м мусюръяс, – най?с ом?ля на т?дмал?ма, войвылын тай? платоыс помась? джуджыд Кунь-Лунь мусюр?н; некымынлаын сiй? кып?дч? п?шти 8 км судта?дз океан тшуп?дсянь.

Сэнi, к?нi Гималаяс да Кунь-Лунь ?тлаась?ны Гиндукушк?д да Тянь-Шаньк?д, сулал? кер?с г?р?д Памир, судтанас сiй? оз сетчы Тибетлы. Сыл?н йылыс – Исмаил Самани пик – 7495 м джуджта. Рытывланьын Памирсянь эм?сь платояс Иран да Ич?т Азия; войвылын дай лунвылын най? помась?ны к?р?м мусюръяс?н. Тай? мусюръясыс ло?ны Европаса к?р?м кер?съясл?н куйланiнъяс, кодъяск?д най? войд?р в?лiны ?тпомся?сь.

Тай? йит?дыс быри, кор артмис Эгей саридз.

Рытыввыв Азиял?н медся джуджыд мусюръясыс – Эльбрус да Медш?р Кавказса мусюр, сыл?н медыджыд йывъяс Эльбрус (5833 м) да Казбек (5043 м). Медш?р Кавказса мусюрсянь лунвывланьын сулал? кус?м вулканъяса Арменияса кер?саин Арарат (5156 м) да Алагез (4095 м) йывъяснас.

Видз?дны к? Памирсянь асыввыл?, сэнi Гималаясл?н, Кунь-Луньл?н да Тибетл?н кер?с чукыръяс ыджыд кытш?н берг?дч?ны асыв-лунвыл?, Индокитай к?дж выл?, да мун?ны водз? Малайя архипелаг вывтi. Тадзи том к?р?м кер?съясл?н в?ньыс вудж? став Азия материкс? да юк? сiй?с кык не?тгырся юк?н?. Тай? кер?с в?нь местаас войд?р в?лi важ муш?р саридз Тетис; тай? саридзысл?н пыд?сыс кайигас в?чис кер?с чукыръяс, медся джуджыдъясс? му вылын.

Лунвывланьын том к?р?м кер?съяс в?ньсянь куйл?ны тш?тшк?с из лок?бъяс – платояс Декан да Аравия; най? уна миллион во?н водзджык ло?ма?сь к?р?м в?ньса кер?съяс серти да зэв важ кадъяс? ?тлаасьлiсны Африкак?д – гы кодь?сь най? и асланыс тэчасног серти. Индостанса да Месопотам увтасъяс артмисны саридз куръяясысь, кодъяс?с тыртiсны юяс. Месопотам увтас войд?р в?влi Перс куръял?н юк?н, а Индостанса увтас артмис вис местаын, кодi ?тлаавлiс Бенгал куръя?с Аравия саридзк?д.

Войвывланьын да асыв-войвывланьын том к?р?м кер?съяс в?ньсянь эм?сь уна мук?д мусюръяс да тш?тшк?с платояс, най? артмисны кер?съяс пуксь?мла. Медыджыдыс тай? мусюръяс пытшкысь Тянь-Шань, кодл?н йылыс Хан-Тенгри. Тянь-Шаньын кер?съясыс ?нi и артм?ны на, к?нi ?ттш?тш овл?ны ыджыд мув?р?мъяс. Алтай, Саянъяс, Байкал кер?съяс. Ябалган, Станов?й, Янайывса да Черск?й кер?съяс – ставныс най? чург?дч?м кер?съяс, кодъяс артм?ма?сь зэв важся к?р?м ёна киссь?м кер?съяс местаын. Войвылын Саянъяс да лунвылын Кунь-Лунь костын эм?сь уна платояс; т?дчанаджыкыс на пытшкысь – Монгол муын Гоби плато; рытыввыл? сiй? вудж? Рытыв-Китай плато?.

Туран да Рытыв-Сибырса увтасъяс – увлань лэчч?м паськыд местаяс, кодъяс куйл?ны рытыввылын Урал кер?съяс, асыввылын Ш?р-Сибырса плато да лунвылын Копет-Даг костын. Тай? увтасъясыс ?тлаась?ны Асыввыв-Европаса шыльыдiнк?д, да ?тлаын сык?д артм?д?ны му вылын медся ыджыд шыльыдiн. Асыввылын Азияын эм кык увтас – Китайса да Маньчжур, най? артмисны сiдзи ж?, кыдзи Месопотам увтас. Асыввыв вадоръясын Азияын тыдал?ны му кыш уськ?съясл?н туйяс, кодi мунiс Л?нь океан вадоръяс п?л?н. Тай? уськ?съясыс т?дч?ны Китайса кер?съяс, Сихотэ-Алинь да Ыджыд Хинган кер?съяс тшуп?дъясын. Сахалин, Тайвань, Пилиппинса да Ниппон дiяс – ставыс тай? кер?с лок?бъяс, кодъяс чукталiсны материксьыс жуглась?мъяс дырйи; Оката, Ниппонса да кыкнан Китайса саридзьяс ж? артмисны лэчч?м (в?й?м) косiн юк?нъяс местаын. Азия вадоръясын Л?нь океан зэв джуджыд – танi эм?сь 8–9 и и весиг 10 сюрс м джуджта джумъяс. Уськ?съясыс и жуглась?мъясыс мунлiсны танi зэв важ кадъяссянь дай мун?ны и ?н?дз. Та йылысь висьтал?ны зэв тш?кыд да зэв ыджыд мув?р?мъяс Ниппонса, Пилиппинса, Курила да мук?д дiяс вылын. Та йылысь ж? висьтал?ны и зэв уна ыпъялан вулканъяс – тай? дiяс вылас ж? да Камчатка к?дж вылын.

Малайя архипелаг – косiнл?н коляс, кодi войд?р ?тлаавлiс Азия?с Австралияк?д. Сэнi вулканъяс сулал?ны потас визьяс?дыс кык мегыр?н: ?тиыс мун? Сунда дiяс?д – Суматра, Ява да мук?д дiяс вывтi, а м?дыс – Пилиппинса дiяс вывтi да Калимантан вывтi, сiдзк? Азия асыввыв вадоръяс п?л?н. Суматра да Ява костын эм вулкан Кракатау. 1883-?д во? сэнi лоис зрыв, кодысь п?шти став Кракатау дiыс кайис сын?д?. Ру, газ, из да п?им сюръя шыбытчис 80 км судта?дз. Зрывыс кылiс Цейлонын да Пилиппинса дiяс вылын. Суматра да Ява вылын уна й?з кувсисны саридз гыясысь, кодъяс зрыв б?рын ызгысисны вадорас.

Му уджал?млы Азия верк?с уна боксянь абу бур. Сэнi вывтi уна куш кыртъяс да мусин?н вевттьыт?м изъяинъяс. Сэсся тыр?ма кер?съяс?н: уна места босьт?ны з?м кер?с бокъяс, кырк?тшъяс, сёртасъяс. Уна эм сэтш?м джуджыд мутасыс, к?нi оз позь уджавны видзму. Медш?р юк?нъясс? сылысь вадоръясысь торй?д?ны джуджыд мусюръяс, тай? сь?кт?д? йит?дъяс, та понда ж? климатыс пытшк?с мутасъясл?н кос. Но век ж? Азияын увтасъяс вевтть?ны нёль?д юк?нс? сыл?н верк?слысь да ?тлаын босьт?м?н ло?ны ыджыдджык?сь став Европаысь. Торй?н бур?сь видзму уджал?м выл? Индостанса да Китайса увтасъяс. Медся т?дчана мупытшкса шедтасъяс Азияын – изшом, мусир, зарни да озысь. Най? разал?ма?сь зэв абу ?ткодя.

Изшом куйл? важ массив доръяс п?л?н. Торъя озыр?сь изшом?н Сибыр (Кузбасс, Алтай), Казахстанын Караганда бассейн да войвыв Китай. Мусир эм к?нсюр? том к?р?м кер?с бокъясын; торъя озыр?сь мусир?н Аравия, Рытвыввыв Сибыр, Кавказ (Баку да Грозн?й), Иран да Индокитай, а сiдзж? Ыджыд Сунда дiяс. Т?дчана куйласъяс мусирл?н сiдзж? эм?сь Месопотамияын да Сахалин дi вылын. Зарни с?нъяс да киссь?съяс эм?сь медсяс? важ кристаллсяма массивын; торъя озыр?сь зарни?н Асыввыв Сибыр да Якут му. Озысь куйл? медсяс? Малакка к?джын да Сунда дiяс вылын, кодъяс ло?ны Азия материкл?н нюжал?м?н. К?рт рудаяс?н озыр местаяс аддз?ма Азияысь этшалаын на, медсяс? Китайын да Сибырын, Ангара ю г?г?рын и Ылi Асыввылын. Но Азияын ?н?дз на коль?ны т?дмавт?м?сь вывтi гырысь ылд?съяс.



Т?лын материкыс Азиял?н к?дзал? ёнджыка сiй?с кытшалысь саридзьясысь. К?дзыдъяс сулал?ны не с?мын Войвыв Азияын, но и Пытшк?с Азияын – Гималаяс?дз. Тай? став ылд?с вылас чук?рм? к?дзыд сын?д масса, кодi мун? асыввыл? да лунвыл? шоныд океанъяслань. Тадзи артм?ны т?вся муссонъяс. Океанъясын тай? кадас атмосфераса личк?мыс ич?т, а материк вылын – ыджыд. Т?въяс к?дзыд материксянь вай?ны асыввыв вадоръяс? ён к?дзыдъяс, а Лунвыв Азия?с наысь прам?я сай?д?ны кер?съяс. Но век ж? и Лунвыв Азияын т?лын т?въяс п?льт?ны материксянь океан?. Т?вся муссонъяс быдла? вай?ны кос да сэзь поводдя.

Гож?мын материкыс Азиял?н шонал? ёнджыка, сiй?с кытшалысь саридзьясысь. Личк?мыс сэнi чин?, да сэтч? уськ?дч?ны вас?д т?въяс Индiа да Л?нь океанъясысь – тадзи п?льт?ны гожся муссонъяс; най? вай?ны уна зэръяс, торъя нин сэтш?м местаясын, к?нi най? паныдась?ны кер?съяск?д. Пытшк?с Азия?, код?с сай?д?ны джуджыд кер?съяс, най? п?шти оз веськавны; сэнi гож?мын вывтi жар да кос. Рытыввыв Азия? муссонъяс Индiа океансянь оз ж? веськавны, да сэнi сiдзж? гож?мын овл? кос да жар, а содт?д и шондiыс сэнi гожся лунш?ркад? овл? п?шти зенитын.

Став Азияс? климат серти позь? юкны, тадзи: Пытшк?с Азия, Асыввыв Азия, Лунвыв Азия, Рытыввыв Азия да Войвыв Азия.

Пытшк?с Азияын континентвывса – материквывса – климат, гож?м да т?в, лун да вой, ёна торъял?ны шонт?г серти. Гож?мын кым?рт?м енэжсянь шондi ёна п?ж?; платоясл?н верк?сыс донал?; шоныд кос сын?д кай? вывлань т?вныръяс?н; най? лэпт?ны зэв выл?дз дзонь кым?ръяс?н лыа да бус. Сын?дыс гудырм?, шондiыс ?два тыдал? бус пыр, г?г?р – бытть? ру пытшкын. Пытшк?с Азия? во?ны кос т?въяс нин, сы понда сэнi усь? этша ен?жва. С?мын Пытшк?с Азия доръясын да кер?с бокъясын овл?ны унджык зэръяс, а медся джуджыд кер?с вывъясас усьл?ны лымъяс. Но лым вежтасыс кер?съясын куйл? зэв вылын: войвыв Тибетын, Хуанх? ю заводитчанiнын, 5 км судтаын, а лунвыв Тибетын весиг 5? км судтаын. Т?лын став Пытшк?с Азияыс ёна к?дзал?; к?дзыд сын?д л?нь да сэзь, енэжваяс т?лын усь?ны н?шта этшаджык гож?мын дорысь. С?мын шочиника платояс выл? веськавл?ны шоныдджык да вас?дджык т?въяс океан вадоръяссянь, сэки артм?ны кым?ръяс да усь? лым; но т?вбыд?н усь? вывтi этша лым, ?два вевттьышт? мус?; к?ялыысьяс видз?ны сэнi ассьыныс ск?тс? и т?лын лудъяс вылын.

Асыввыв Азияын мун?ны гожся муссонъяс, кодъяс пыр?ны пытшк?с мутасъясас 1000 – 1500 км сай?дз, медся уна енэжваяс усь?ны кер?съяса вадор п?л?нъясын, сiй? кад?, кор саридзсянь во?ны циклонъяс. Т?вся муссонъяс дырйи к?дзыдъяс паськал?ны ылi лунвыл?, весиг войвыв Китайын, Муш?р саридз пасьт?с вылын, кынм?ны юяс. Тулысын да арын, гож?мся да т?вся муссонъяс вежсиг?н, кор паныдась?ны к?дзыд да шоныд т?въяс, Азияса вадоръястi мун?ны ыджыд т?в ныръяс, – тайфунъяс. Най? артм?ны тропикдорса в?ньын восьса океанын да Азияса вадоръяслань матыстчиг?н в?ч?ны ыджыд опустошениеяс Пилиппинса да Ниппон дiяс вылын.

Ыджыд т?дчанлун Асыввыв Азияса климатлы кут? шоныд Куро-Сиво визув; сiй? тырт? уль ру?н сы весьттi вылыс?д мунысь муссонъяс да видз? кынм?мысь п?шти ставнас Ниппон саридз?с.

Лунвыв Азия?с – м?дног к? Индостан, Индокитай да Малайя архипелаг?с – вудж?ны тропик да экватор, да климатыс сэнi жар. Гож?мын шондiыс овл? дзик юр весьтын да сот? зэв ёна. Весиг т?вся т?лысьяс? шондi кай? енэжтассянь выл?; т?в, кыдзи ми сiй?с т?дам, сэнi дзик оз овлы, и муыс некор оз вевттьысьлы лымй?н. Т?лыс сэнi абу к?дзыдджык миян Украинса гож?мысь. Гож?мыс сэнi уль, енэжваясс? материк выл? вай?ны рытыв-лун муссонъяс. Дiяс вылын климат океанвывса: сэнi зэр? т?в и гож?м. Шонт?г сулал? вог?г?р 25–27°. Тайфунъяс Лунвыв Азияын овл?ны ж?, но шочджыка Асыввыв Азияын дорысь.

Рытыввыв Азияын климатыс кос, татч? гожся муссон вот?м в?сна (карта, 106 лбк.). Апрель т?лыссянь да йирым т?лысь?дз танi п?шти оз овлыны зэръяс, енэжын шоча мыччысьл?ны кым?ръяс; шондi сот? лёка: Иракын Багдад дiнын лыаыс шонал? 78°-?дз; гожсайын шонт?гыс сын?дл?н кай? 55°-?дз. Торъя нин жар поводдя пуксь?, кор локт? лунт?в – самум – донал?м Аравиясянь. Вывтасъяс вылын зэв ж? жар, но сэнi жар лунъяс вежсь?ны к?дзыд войяс?н. Жар поводдя сулал? йирым т?лысь?дз, и с?мын сёр арын, медсяс? в?льгымын, енэжын кыпт?ны зэра кым?ръяс. Най?с вай?ны циклонъяс Муш?р саридзсянь. Зэрлывл? сэтш?ма, мый Аравия да Сурия куш степьясын кос ковтысъяс – вадияс – тырл?ны ва?н. Кер?съяс вылын усьл? лым; гож?мын лымйыс сыл?, ваыс лэчч? юяс? да шоръяс?. Т?в Рытыввыв Азияын ёна шоныдджык Асыввыв Азияын серти.

Войвыв Азияын кузя сулал?ны зэв ён к?дзыдъяс – квайт т?лысь?дз дай дырджык. Муыс сэнi кынм? зэв пыд?дз да оз удит сывлыны гож?мбыд?н. Но гож?мыс сэнi шоныд. Вылысса п?встыс мул?н сэтш?ма шонал?, мый видзму овм?с в?дитны позь? и полюс кытш сайын.



Азияын уна гырысь юяс; на п?встысь квайт ю 4 сюрс км-ысь кузьджык?сь. Медся т?дчана юяс пансь?ны Пытшк?с Азия?с кытшовтысь кер?съясын.

Гималаяссянь лэчч?ны уна ваа юяс: Ганг, Брамапутра да Инд. Най? пет?ны Гималаяс войвыв банъясысь да визувт?ны медводзс? Тибетын негырысь визувъяс?н; сэсся джуджыд да шушт?м сёртасъяс?д письк?дч?ны Гималаяс пыр, в?ч?ны зэв уна коськъяс, босьт?ны уна вожъяс, кодъяс визувт?ны Гималаяс лунвыв банъяссянь. Гож?мын тай? юясыс ёна ойдл?ны – муссон зэръясысь да Гималаясын лым сыл?мысь. Т?лын да тулысын ёна ям?ны. Бенгал куръя? усянiнын Ганг да Брамапутра артм?д?ны дельта; тай? дельтаыс вит мында?н ыджыдджык Волга дельтаысь дай ?дй? сод?.

Тибетын заводитч?ны да Л?нь океан? усь?ны куим ыджыд ю: Меконг, Янцзыцзян, либ? Югыдл?зъю, да Хуанх?, либ? Вижъю. Ю йывъясыс нал?н ич?т ваа?сь, но Пытшк?с Азияысь муссонъяс?н к?т?дан мутасъяс? во?м б?рын най? п?р?ны зэв ыджыд юяс?; медводзс? най? визувт?ны тшуп?дъяс?д да сёртасъяс?д, а сэсся паськыд ковтысъяс?д. Медся пыжветланаыс тай? юяс пиысь – Янцзыцзян. Сы вывтi гож?мын весиг океанвывса суднояс верм?ны кайны ва паныд 1000 км сай?дз ю вомсяньыс.

Татш?м пыжветл?мыс Янцзыцзян юл?н ло? со мый понда: сiй? кызвын юк?ннас визувт? чорыд кер?с породаяс п?вст?д, сы понда воргаас сыл?н ом?ля пуксь? ва?н вай?мтор.

Хуанх? ю, м?дар?, пыжветл?млы озджык л?сяв. Аслас гудыр ваас сiй? ну? зэв уна виж нюйт, лёсс, тай? нюйтыс пуксь? ю пыд?сас кывтыдланьын, да сэнi артм?ны пыр выль да выль косьтъяс. Кадысь кад? Хуанх? юыс весиг дзик?дз вежл? ассьыс туйс?; 80 во сайын сiй? эз усьлы Чжили куръя?, кыдз ?нi, а усьлi Виж саридз?, Янцзыцзян ю вомсянь неылын.

Хуанх? ю вак?д вай?мторъяс?н вевтть?ма Китайса увтас. Китайса увтас местаын важ?н в?лi саридз куръя, код?с уна нэм ч?ж?н тырт?ма нюйт?н тай? юсяньыс. нюйтыс кызвыннас тэчсь?ма лёссысь, код?с ю петк?д? Пытшк?с Азияысь.

Асыввыв Азияса юяс вылын – Янцзыцзян, Хуанх?, а сiдзж? Амур вылын п?шти быд во гож?м помын овл?ны ойдл?мъяс, кодъяс т?кыда ну?ны сиктъяс да к?дз?м муяс; сэки Китайын й?з кул?ны сюрсъяс?н. Ойдл?мъяс овл?ны, кор циклонъяс мунiг?н ?ддз?ны зэръяс. Тотара виск? усь? уна ваа, пыжветлана Амур ю.

Войвыв Азияса юяс – Об Иртышк?д, Енисей Ангарак?д, Лена Алданк?д да мук?д – зэв кузь?сь да ваа?сь; енэжваяс сэнi овл?ны этша, но зато сэнi и пактал?мыс ич?т, а ва чук?рманiнъясыс бассейнъясл?н зэв гырысь?сь. Тулысын лым сылiг?н тай? юясыс зэв паськыда ойдл?ны лым сыл?мысь. Суднояс ветл?млы най? зэв л?сялана?сь, но дыр кежл?, воджын кежл? дай дырджык кынмыл?ны. Визувт?ны най? шыльыдiнъяс?д л?ня, но к?нсюр? чург?дч?м тшуп?дъяс вуджиг?н в?ч?ны гырысь коськъяс. Торъя уна коськ Енисей ю вожын – Ангара вылын, кодi пет? Байкал тыысь. Ачыс Байкал тыыс куйл? джуджыд уськ?са лайколын.

Пытшк?с Азияын да Туран увтасын юяс этша, океанъяс?дз най? оз воны, либ? вош?ны лыаяс п?встын, либ? помась?ны тупк?са тыясын. Татш?м?сь – Тарим, усь? Лобнор ты?, Или, усь? Балхаш?; Сыр-Дарья да Аму-Дарья. Каспи да Арал сола ваа тыяс – тай? в?вл?м саридзьясл?н колясъяс. Тай? кос инъясас юяс зэв колана?сь му к?т?д?м выл?. Гож?мын, кор кер?съясын сыл? лым, юяс ойд?ны да ну?ны уна ва.

Рытыввыв Азияын юяс сiдзж? зэв этша. Медся т?дчанаясыс на пиысь Тигр Евфратк?д, кодъяс визувт?ны Перс куръя?; тай? юясыс ойд?ны т?лын. Гож?мын най? босьт?ны вас? кер?свывса лымйысь да сет?ны сiй?с к?т?д?м выл?. Уна юяс помась?ны танi сола тыясын. ?ти татш?м тыыс, кодi шусь? Кул?м саридз?н, куйл? уськ?са лайколын, тшуп?дыс сыл?н 394 м-?н улынджык океан тшуп?дысь. Му вылын абу м?д ты, кодл?н тшуп?дыс лэчч?ма татш?м ул?дз. Ваас сыл?н 24% сов, и ваыс сэтш?м топыд, весиг морт сэнi оз в?й; тай? тыс? шу?ны Кул?м ты?н, сы в?сна мый ни быдм?г, ни пем?с сэнi абу.

Азияса юясл?н т?дчанлуныс морт овм?сын вывтi ыджыд: най? абу с?мын волысян туйяс, най? сет?ны муяс да садъяс к?т?д?м выл? ва оз с?мын Рытыввыв да Пытшк?с Азияын, но и Лунвыв да Асыввыв Азияын; сэнi став й?з пытшсьыс койм?д юк?ныс ол? муяс?с к?т?д?м помысь.


Быдм?гъяс да пем?с улов

[вежны | Вежны кодировкаын]


Лунвыв Азияын, к?нi шондi ёна п?ж?, к?нi усьл? уна енэжва, быдм?ны тропикдорса в?ръяс; най? вевтть?ны медся вас?дiнъясс? Индостанын да Индокитайын да ыджыдджык юк?нс? Малайя архипелаглысь. Тай? в?ръясас, кодъяс быдм?ны 60 м судта?дз, быд воськолын паныдась?ны век выль да выль породаа пуяс; на п?всын быдсикас пальмаяс, кодъяс кут?ны зэв ыджыд т?дчанлун. Уна пальмаяс сет?ны сёян плодъяс. Сагоа пальмал?н сёй?ны сь?вм?сс?. Вадорын уна кокоса пальма, кодi сет? ?рекъяс да кокос й?в. Пуяс тропикдорса в?рын быдм?ны некымын судта?н м?да-м?д вывтiыс да артм?д?ны мунны позьт?м, лианаяс?н гарт?м лёкин; лианаяс кузьтанас овл?ны 300 м-?дз; быдлаын пу вожъяс вылын тыдал?ны эпифит быдм?гъяс, кодъяс ол?ны мук?д пу вожъяс да ч?ръяс вылын, и паразит быдм?гъяс, кодъяс босьт?ны с?зъясс? мук?д быдм?глысь. Саридзса вадоръяс п?л?н кыссь?ны мангрова в?ръяс сэтш?м пуяс?н, кодъясл?н вужъясыс тул?мъяс дырйи сюр?ны ва ул?, а ямл?м дырйи – восьса?сь.

Косджык инъясын Лунвыв Азияын эм?сь тропикдорса в?ръяс, кодъясл?н киссьыл? корйыс кос кад дырйи, да саваннаяс, кодъяс тыр?ма?сь турун?н либ? в?дит?ма морт ки?н да сет?ны вывтi бур артм?мс? няньяслысь либ? мук?д в?дитан быдм?гъяслысь. Тропикдорса в?ръясл?н мусинъяс да саваннаяс Азияын – г?рдмуа?сь; тай? мусинъясыс мун?ны Африкаса г?рдму выл?. Саваннаясын эм?сь сь?д, миян сь?дму выл? мунысь мусинъяс.

Тропикдорса в?ръясын да саваннаясын ол?ны зэв уна быдсяма пем?съяс, мук?дыс сёй?ны быдм?гъяс да плодъяс, мук?дыс п?тк?дч?ны яй?н; уна?н на пиысь ол?ны с?мын тропикдорса в?ньын, ш?ркоддь?м мутасъясын най? оз вермыны овны – пол?ны к?дзыдысь. Татш?м?сь, шуам, мортнога ?блезянаяс – орангутанг да гиббон – да кыз кучикаяс – индiвывса сл?н, сюраныр да тапир.

Яйсёйысьяс пытшкысь медся ёныс Лунвыв Азияын тигра; ол? сiй? тростник да бамбук расъясын. Паг?дан кыйяс, шуам, ?чкиа кый, ол?ны быдлаын – в?ръясын и, саваннаясын и; юясын эм?сь крокодилъяс. Вывтi уна сикаса п?ткаяс пиысь торъя мича?сь фазанъяс, павлинъяс да попугайяс.

Лунвыв Азияын к?ть и уна быдсяма пем?сыс, но абу?сь к?инъяс, ручьяс да руд ошъяс, кодъяс ол?ны быдлаын мук?д Азияын, а сiдзж? Европаын да Америкаын. Татысь тыдал?, мый Лунвыв Азия – пем?съяс серти торъя мутас.

Асыввыв Азияын – Китайын да Ниппонын – асчужан быдм?гъяс коль?ма?сь с?мын кер?саинъясын. Сэнi быдм?ны сор?н паськыд коръяса пуяск?д, кодъясл?н киссьыл? т?в кежл? корйыс, пыр веж пуяса в?ръяс, – камелияяс, лавръяс. Медш?р мусинъясыс Асыввыв Азияын – г?рдму шоныдджык да вас?д местаясын, вижму косджык да ыркыдджык местаясын, кутш?м войвыв Китайын.

Асыввыв Азияын й?зыс зэв топыда ол?ны, да муыс сэтш?ма уджал?ма морт?н, мый танi кид пем?съяс коль?ма?сь этша. Най? либ? Лунвыв Азияса, либ? Пытшк?с Азияса, либ? Войвыв Азияса пем?съяс кодь?сь ж?. Шуам, Китайса кер?с сёртасъясын эм?сь павлинъяс да фазанъяс, а Ниппонын в?ръясас ол? б?жт?м, г?рд чуж?ма ?блезяна – макака. Крокодилъяс нек?н му вылын оз пырны татш?м ыл? войвыл?, кыдзи Китайын да Коръёын; шоръясын Ниппонын эм?сь ыджыдысь-ыджыд, 1? м-?дз кузьтанас, саламандра, кодi мун? лёкгаг выл?. Ставыс тай? – тропикдорса пем?съяс. Но сэнi ж?, Асыввыв Азияын, ол?ны к?инъяс, ручьяс, ошъяс, а сiдзж? степвыв антилопаяс да кид осёлъяс, кодъяс аслас?сь Пытшк?с Азиялы.

Войвыв юк?нас Асыввыв Азияын, Амур да сiй? веськыдвыв вожъяс п?л?н, быдм?ны коръя в?ръяс – тыпу, вяз, клён да мук?д пуяс. Пуяс г?г?рыс сэнi гартч?ны лианаяс да асчужан виноград, кодi сет? сёян плод. Мусинъяс п?им сора?сь. Тай? в?ръясыс зэв озыр?сь пем?съяс?н, танi эм?сь и тропиквывса пем?съяс, и ылi войвывса пем?съяс. Танi тигр паныдась? руд ошк?д, леопард – в?ркаськ?д, низь – измышкак?д. Танi эм?сь уна кабанъяс, козуляяс, фазанъяс, в?р каньяс да к?инъяс.

Пытшк?с Азия да Рытыввыв Азия вевттьысь?ма?сь г?ль степьяс?н да овт?минъяс?н, на пытшкысь медся гырысьясыс: асыввылын Гоби, ш?рас – Такла-Макан да рытыввылын – Аравияса. Степьяс да овт?минъяс паськыд визь?н мун?ны Хинган подувсянь Г?рд саридз дор?дз да вудж?ны водз? Африка?; в?ръяс тай? визяс паныдасьл?ны с?мын кер?с банъясын, к?нi усь? унджык ен?жва, да оазисъясын юяс п?л?н.

Степьясын быдм?ны турунъяс – типчак, полынь; быдм?ны най? шоча, мус? оз вевттьыны дорвыв. Тулысын лым сыл?м б?рын либ? т?вся зэръяс б?рын Иранын да Сурияын степвыв турунъяс быдм?ны ?дй?, дзоридзал?ны да вай?ны к?йдыс; гож?м пуксиг?н заыс нал?н косьм? нин, ловъя?сь коль?ны с?мын мупытшса вужъясыс да шмакъясыс, да н?шта топыд кыша к?йдысъясыс. Мусинъяс тай? степьясын каштан р?ма?сь да рудовг?рд?сь.

Овт?минъясын быдм?гъяс н?шта на этша, степьясын серти: ставыс сiй? либ? турунъяс, кодъяс тулысын ?дй? быдм?ны да регыд косьм?ны, либ? саксаул сяма кустаинъяс, корт?м?сь либ? посньыдик коръя?сь да зэв кузь вужъя?сь. Дзик ?тип?л?с пуяс – саксаул.

Оазисъясын быдм?ны плод ваян пуяс, шуам, ябл?ка, персика, абрикоса пуяс; Рытыввыв Азияын – пыр веж пуяс, шуам выйпу; Иран лунвылын да Аравияын – финика пальма.

Пытшк?с Азияын степьясас ол?ны уна йырсьысьяс да гыжъя пем?съяс, кодъяс сёй?ны турун; т?в кежл? йырсьысьяс – сурокъяс, сусликъяс – дыр кежл? дзебсь?ны му пытшк? да узь?ны; гыжъя пем?съяс ж? – кид осёлъяс (куланъяс), антилопаяс, – йир?ны турунс? лым улысь, – лымйыс степьясын усьл? зэв ляпкыдика.

Торъя нин озыр пем?с мир Тибетын, джуджыд лудъяс вылын, к?нi оз овны й?з, а сы в?сна гыжъя пем?съяс ветл?ны зэв ыджыд чук?ръяс?н, – ветлысь-мунысьяс лыддьывл?ма?сь уна сё дай весиг некымын сюрс пем?с?дз чук?рас, медся тш?кыда паныдасьл?ны куланъяс, антилопаяс, якъяс – кер?свыв ?шъяс да чивзанъяс – сурок сяма йырсьысьяс.

Рытыввыв Азия степьясын да овт?минъясын эм?сь и гыжъяяс, и йирсьысьяс, но этшаджык?н?сь. Эм?сь кутш?мсюр? яйсёйысь пем?съяс (африкасаяс), шуам, гиенаяс, шакалъяс; Аравияын эм?сь левъяс. Азияса ылi войвыв вевттьысь?ма тундра?н. Лунвывланьынджык мун? тайга, к?нi мусиныс п?им сора либ? нюр сора. Войвыв Азия озыр стр?итчан в?р?н да дона куа пем?съяс?н, а сiдзж? и п?ткаяс?н; на пытшкысь мук?дыс пыр ол?ны тайгаын, мук?дыс во?ны татч? гож?м кежл? Лунвыв да Рытыввыв Азияысь. Торъя уна п?тка чук?рмыл? гож?мын тундраын. Сэнi дженьыдик гожся кад? най? быдт?ны пиянс?, сэсся б?р лэбзь?ны шоныд муяс?, туйс? кут?ны юяс п?л?н да саридз вадоръяс п?л?н.

Азия – уна в?дитан быдм?гъясл?н чужанiн. Азияын морт медводз аддзис дик?й шобдi, шабдi, лук. Лунвыв Азия – рисл?н, сакара тростникл?н, чай пул?н, бананл?н, ?гуречьясл?н чужанiн; Асыввыв Азия – апельсинъясл?н да мандаринъясл?н чужанiн.

Азияысь петiсны п?шти став гортса пем?съяс, кодъяс?с в?дит?ны ?нi став му юк?нъясын. Азия степьясысь петiсны в?в да верблюд; Пытшк?с Азия степьясын и ?нi на эм?сь кид в?въяс. Азияысь ж? петiсны сюра гырысь ск?т, – м?съяс да буйволъяс, а сiдзж?, ыж, к?за да порсь. Тибетын видз?ны кер?свыв ?ш – як, код?с некод оз вермы вежны джуджыд кер?свыв транспортын; Индiын – г?рба ?ш – зебу; сэнi ж? – Индiын да Индокитайын кесъял? мортлы став пем?съяс пытшкысь медся ёныс – сл?н.


Канмуяс да мутасъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]


Азиял?н мутасъяс ?ВК серти:

  Войвыв Азия

  Ш?рвыв Азия

  Рытыввыв Азия

  Лунвыв Азия

  Асыввыв Азия

  Асыв-лунвыв Азия


Мутас, канму[1] Мувывтор
(km2)
Олысь лыд
(2008' вося юль 1' лун кежл?)
Й?зл?н тш?кыдлун
(км2-ын)
Юркар
Ш?рвыв Азия:
Казахстан[2] 2,724,927 15,666,533 5.7 Астана
Кыргызстан 198,500 5,356,869 24.3 Бишкек
Таджикистан 143,100 7,211,884 47.0 Душанбе
Туркменистан 488,100 5,179,573 9.6 Ашхабад
Узбекистан 447,400 28,268,441 57.1 Ташкент
Асыввыв Азия:
Китайса войтыр республика (КВР)[3] 9,584,492 1,322,044,605 134.0 Пекин
Гонконг[4] 1,092 7,903,334 6,688.0
Макао[5] 25 460,823 18,473.3
Китайса Республика (Тайвань)[6] 35,980 22,920,946 626.7 Тайбей
Япония 377,835 127,288,628 336.1 Токио
Войвыв Корея 120,540 23,479,095 184.4 Пхеньян
Лунвыв Корея 98,480 49,232,844 490.7 Сеул
Монголия 1,565,000 2,996,082 1.7 Улан Батор
Войвыв Азия:
Рочму[7] 13,115,200 140,702,092 3.0 М?скуа
Асыв-лунвыв Азия:[8]
Бруней 5,770 381,371 60.8 Бандар Сэри Бегаван
Мьянма (Бирма) 678,500 47,758,224 62.3 Найпйидо[9]
Камбоджа[10] 181,035 13,388,910 74 Пномпень
Асыввыв Тимор[11] 15,007 1,108,777 63.5 Дили
Индонезия[12] 1,419,588 237,512,355 159.9 Джакарта
Лаос 236,800 6,677,534 24.4 Вьентьян
Малайзия 329,847 27,780,000 84.2 Куала-Лумпур
Филиппинъяс 300,000 92,681,453 281.8 Манила
Сингапур 704 4,608,167 6,369.0 Сингапур
Таиланд 514,000 65,493,298 121.3 Бангкок
Вьетнам 331,690 86,116,559 246.1 Ханой
Лунвыв Азия:
Афганистан 647,500 32,738,775 42.9 Кабул
Бангладеш 144,000 153,546,901 926.2 Дакка
Бутан 47,000 682,321 14.3 Тхимпху
Индия [13] 3,167,590 1,147,995,226 318.2 Дели
Иран 1,648,195 65,875,223 42 Тегеран
Мальдив дiяс 300 379,174 1,067.2 Мале
Непал 140,800 29,519,114 183.8 Катманду
Пакистан 803,940 167,762,049 183.7 Исламабад
Шри-Ланка 65,610 21,128,773 298.4 Шри-Джаявардена-Пура-Котте
Рытыввыв Азия:
Абхазия[14] 8,700 330,000 111.7 Сухум
Армения[15] 29,800 2,968,586 111.7 Ереван
Азербайджан[16] 46,870 3,845,127 82.0 Баку
Бахрейн 665 718,306 987.1 Манама
Кипр[17] 9,250 792,604 83.9 Никосия
Палестинаса Газа[18] 363 1,537,269 3,315.7 Газа
Грузия[19] 20,460 4,630,841 99.3 Тбилиси
Ирак 437,072 28,221,181 54.9 Багдад
Израиль 20,770 7,112,359 290.3 Иерусалим [20]
Иордания 92,300 6,198,677 57.5 Амман
Кувейт 17,820 2,596,561 118.5 Эль-Кувейт
Ливан 10,452 3,971,941 353.6 Бейрут
Лунвыв Осетия[21] 8,700 330,000 111.7 Цхинвал
Оман 212,460 3,311,640 12.8 Маскат
Катар 11,437 928,635 69.4 Доха
Саудса Аравия 1,960,582 23,513,330 12.0 Эр-Рияд
Сирия 185,180 19,747,586 92.6 Дамаск
Турция[22] 756,768 71,892,807 76.5 Анкара
?тувтч?м Араб Эмиратъяс 82,880 4,621,399 29.5 Абу-Даби
Палестина[18] 5,860 2,611,904 393.1 Аль-Кудс
Йемен 527,970 23,013,376 35.4 Сана
Ставнас 43,810,582 4,050,404,193 89.07
Содт?д: Египетл?н юк?н (Синай к?дж) Рытыввыв Азияын ж? куйло.
  1.    Сы серти, кыдз видз?длан, азисяса мук?д мувывторс? (шуам 2, 7-8, 12, 14-16, 18, 20) позь? пыртны ?тдырйи тш?тш Европа?, Африка? либ? Окения?.
  2.   Казак муыс куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?с
  3.   Лыд? босьт?ма с?мын чиг Китайса (КВР-са) мувывтор да сэнi олысьяс; Тайвань, Гонконг да Макао сет?м?сь торй?н.
  4.   Гонконг - КВР-са торъя веськ?длана мутас.
  5.   Макао - КВР-са торъя веськ?длана мутас.
  6.   Лыдпасъяс петк?дл?ны Китайса Республика (Тайвань) киподувса мувывтор да й?зс?. Китайса войтыр республика лыддь? ставс? тай?с аслыс.
  7.   Роч му куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?
  8. Лыд? абу бост?ма?сь Р?штво дi да Кокос дiяс (Австралиял?н ортсыса мувывторъяс Индия океанын Индонезиясянь рытыв-лунвывланьын).
  9.   Мьянмаса юркар в?лi кан нимсянь вудж?д?ма Рангунысь Найпйидо? 2005' вося в?льгым 6' лун?.
  10. General Population Census of Cambodia 2008 - Provisional population totals, National Institute of Statistics, Ministry of Planning, released 3rd September, 2008
  11.   Асыввыв Тимор куйл? и Азияын, и Океанияын.
  12.   Индонезия куйл? и Азияын, и Океанияын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?: лыдо абу босьт?м Ириан Яя да Малуку дiяс, най?с тш?кыда пырт?ны Океанияса мутас? да (Меланезия/Австралайзия).
  13.   Та лыдын Дзаммуа Кашмир, код в?сна вензь?ны Индия, Пакистан да Китай.
  14.   Абхазия куйл? Рытыввыв Азияын, но культура боксянь сiй?с лыддь?ны европаса канму?н.
  15.   Армения куйл? Рытыввыв Азияын, но культура боксянь сiй?с лыддь?ны европаса канму?н.
  16.   Азербайджан куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?. Та лыдын и Нахичевань, Азербайджанл?н асвеськ?длан юк?н, кодi куйл? Армения, Тюркия да Иран костын.
  17.   Кипрыс куйл? сiдзс? Азияын - Муш?р саридз асыввыв ладорас Тюркиясянь лунвывланьын, но история да й?з ол?м боксянь сiй? топыда йит?м Европак?д. ?ВК пырт? Кипрс? Рытыввыв Азия?, а КШВ лыддь? сiй?с Мытыс Асыввывса канму?н.
  18. 1 2    ?тувтч?м войтыръяс лыддь?ны Газа?с да Рытыв Вадорс? Палестинысь мырддь?м мувывторнас, Палестинса мувывторъясыс оккупируйт?м?сь Исраэльнас, но ?нi най? дэ факто Палестинса войтыр веськ?дланiн улын?сь.
  19.   Картвел му куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?.
  20. 1980 воын Исраэльыс ю?рт?ма Ерушалаймс? ?тка да юклыт?м юркарнас (сiй? мырддь?ма арабъяслысь карыслысь асыввыв юк?н 1967 вося квайтлунъя тыш дырйи). ?тувтч?м войтыръяс дай уна канму оз пыдди пуктыны тай? ю?рт?мс?, да унджыкыс посолкерканыс? кут?ны Тель-Авивын.
  21.   Лунвыв Осетия куйл? Рытыввыв Азияын, но культура боксянь сiй?с лыддь?ны европаса канму?н.
  22.   Тюркия куйл? и Азияын, и Европаын; лыдпасъяс танi петк?дл?ны с?мын Азияса юк?нлысь мувывторс? да сэнi олысь й?зс?.



Мувежъяс да му юк?нъяс
Мувежъяс
Австралия | Антарктида | Африка | Войвыв Америка | Евразия | Лунвыв Америка
Му юк?нъяс
Австралия | Азия | Америка | Антарктида | Африка | Европа
蚊子的幼虫叫什么 放屁很臭是什么原因 凌晨五点是什么时辰 地级市市委书记是什么级别 肠胃炎能吃什么
煞南是什么意思 朱元璋是什么民族 什么因什么果 上当是什么意思 up是什么意思
化妆水是干什么用的 建档立卡是什么 什么是心率 5羟色胺是什么 神是什么
吃什么囊肿会消失 榴莲为什么会苦 发烧应该挂什么科 黑蓝色是什么颜色 微创手术是什么
model是什么品牌hanqikai.com 喝小分子肽有什么好处hcv9jop6ns6r.cn 李逵属什么生肖hcv8jop0ns7r.cn 儿童胃肠型感冒吃什么药hcv9jop5ns6r.cn 68年属猴是什么命1949doufunao.com
艾灸起水泡是什么原因hcv8jop3ns2r.cn 空灵是什么意思hcv8jop2ns6r.cn 黑色的鸟是什么鸟hcv9jop0ns4r.cn 指甲中间凹陷是什么原因hcv9jop2ns2r.cn 白带什么时候来hcv8jop9ns9r.cn
跛子是什么意思hcv9jop2ns8r.cn 甘露是什么shenchushe.com 秃顶是什么原因造成的hcv8jop5ns2r.cn 血糖高了会有什么危害hcv7jop6ns4r.cn 雌二醇低吃什么补得快hcv9jop1ns0r.cn
什么是根管治疗牙齿hcv9jop8ns2r.cn 睾丸皮痒用什么药cj623037.com 干呕是什么原因hcv8jop5ns8r.cn 怀孕小肚子疼是什么原因hcv8jop4ns1r.cn 豆腐干炒什么好吃0735v.com
百度